Ông chủ tịch khối Cộng Hòa tại Thượng Viện Mitch McConnell mới đây đã phát biểu là không ai có thể phá hoại được nước Mỹ vì Mỹ có hệ thống Balance and Check. Balance and Check là Cân Bằng và Kiểm Tra. Cân Bằng là cân bằng quyền lực giữa Hành Pháp và Lập Pháp, giữa chính phủ và quốc hội. Điều đó có nghĩa là những việc làm có hại cho nước Mỹ sẽ được nhiều người Mỹ nhận ra để phản đối và quốc hội Mỹ sẽ tìm cách ngăn chặn các việc làm đó. Lời tuyên bố của ông Mitch McConnell đưa ra vào lúc tổng thống Mỹ có những quyết định tăng thuế đánh vào hàng hóa Trung Quốc và các nước đồng minh của Mỹ như Canada, Liên Âu. Việc đánh thuế thép nhôm và việc tăng thuế trên hàng Trung Quốc với số lượng hàng hóa 200 tỷ đô la gây ra một số hậu quả tiêu cực cho kinh tế Mỹ. Ông Mitch McConnell nói có đúng không?
Hiện nay, các dân biểu, nghị sĩ không đồng ý chính sách kinh tế đánh vào cả bạn lẫn thù của ông Donald Trump. Họ đang tìm cách hoặc nói với tổng thống phải đổi chính sách tăng thuế thép nhôm, hoặc làm ra luật để trói tay tổng thống. Việc giảm thuế là chủ trương của đảng Cộng Hòa và việc này đã đem lại công ăn việc làm, giảm mức thất nghiệp xuống tối thiểu. Việc đánh thuế thép nhôm bừa bãi làm thiệt hại cho doanh nghiệp không phù hợp với đường lối của đảng Cộng Hòa. Nếu ông Donald Trump không chịu nghe lời đề nghị của các thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa thì một khi ủy ban điều tra của ông Robert Muller công bố kết quả điều tra cho thấy ông Donald Trump có việc làm phạm pháp, các nghị sĩ Cộng Hòa có thể nhân cơ hội này mà bãi chức ông Donald Trump.
Về mức độ lãnh đạo tập thể, chế độ dân chủ có mức độ tập thể cao hơn chế độ độc tài. Đường lối, chính sách tuy do tổng thống đưa ra nhưng quốc hội có quyền làm ra luật để giới hạn những gì tổng thống có thể làm, có thể họp lên tiếng phản đối. Chẳng hạn ông Donald Trump muốn bỏ cấm vận cho Nga thì quốc hội làm ra luật tổng thống muốn bỏ cấm vận cho Nga thì phải qua sự phê duyệt của quốc hội. Nay việc tăng thuế gây hậu quả tiêu cực cho doanh nghiệp Mỹ thì quốc hội cũng định làm luật là tổng thống muốn tăng thuế thì phải qua sự phê duyệt của quốc hội.
Chính vì mức độ lãnh đạo tập thể cao mà chế độ dân chủ tại Mỹ đã tồn tại lâu hơn là chế độ độc tài của Liên Xô. Chế độ gọi là lãnh đạo tập thể của Liên Xô lấy quyết định từ hơn chục người trong bộ chính trị, thậm chí đôi khi chỉ từ một ông tổng bí thư. Quốc hội của Liên Xô không có quyền ảnh hưởng đến quyết định của bộ chính trị. Dân Nga không có quyền đi bầu để chọn đảng khác hay ông tổng bí thư khác khi thấy đường lối của chính quyền có hại cho đất nước. Thậm chí dân Nga không có tự do về thông tin để nhìn ra là việc làm của chính quyền có chỗ sai lầm.
Dù sao thì Mỹ và Nga đi đến chế độ hiện nay mà họ có từ hai ngả khác nhau . Chế độ của Mỹ đi từ chỗ mọi người từ châu Âu đi sang châu Mỹ để sinh sống và mang tinh thần mọi người đều bình đẳng với nhau. Nước Mỹ được thành lập do 13 tiểu bang họp lại với nhau bàn bạc một cách bình đẳng để đi đến thỏa thuận là có một chính phủ liên bang.
Còn chế độ Nga thì đi từ chỗ nước Nga theo chế độ quân chủ và còn chế độ nông nô. Trong chế độ như vậy thì một nhóm thiểu số nắm toàn thể quyền lực và của cải, đất đai của quốc gia. Đa số dân trong nước là nông dân làm nô lệ cho đám quí tộc này. Vì thế khi bãi bỏ chế độ quân chủ và nông nô thì cái nếp của chế độ cũ vẫn còn in trong văn hóa. Người dân vẫn còn đầu óc chấp nhận trong nước có một thiểu số tài giỏi xứng đáng được nắm quyền và nắm nhiều của cải trong tay.
Với cách suy nghĩ đất nước đáng để cho một thiểu số lãnh đạo thì hệ thống Balance and Check khó có thể hình thành vì dân có tinh thần thụ động, không phê phán chính quyền, tin tưởng là điều gì chính quyền làm cũng hoàn toàn đúng, dân không có quyền phê phán, dân chỉ biết tuân lệnh.
Ảnh hưởng của văn hóa trên nếp sống kéo dài và thay đổi chậm mặc dù một quốc gia có thể có các cuộc cách mạng, các thay đổi về thể chế chính trị. Nhưng nếu muốn, người dân có thể dần dần thay đổi được văn hóa của mình.
Minh Đức
No comments:
Post a Comment