Sơ lược về Tam Dân Chủ Nghĩa

 

Tưởng Giới Thạch đứng cạnh ông Tôn Trung Sơn (tức là Tôn Dật Tiên). Hình chụp năm 1924, nhân dịp thành lập trường võ bị Hoàng Phố

Tam Dân Chủ Nghĩa do ông Tôn Dật Tiên đề ra là một chủ nghĩa đưa đến một chế độ dân chủ đa đảng như các nước Tây Phương. 

 

Tam Dân Chủ Nghĩa chủ trương phân quyền như các nước Tây Phương nhưng thay vì Tam Quyền Phân Lập thì là Ngũ Quyền Phân Lập. Ngũ Quyền là năm quyền là Lập Pháp, Hành Pháp, Tư Pháp cộng thêm Quyền Khảo Thí và Quyền Giám Sát. Ông Tôn Dật Tiên không muốn sao chép y nguyên của chế độ dân chủ Tây Phương mà thêm vào hai quyền là Quyền Khảo Thí là bắt các công chức phải thi để xem có đủ khả năng hay không và Quyền Giám Sát là giám sát các công chức có trong sạch hay không.

Về cách thức thực hiện thì Tam Dân Chủ Nghĩa đưa ra ba giai đoạn để tiến đến một chế độ dân chủ với chính quyền do dân bầu lên giống như các chế độ dân chủ Tây Phương. Ba giai đoạn đó là Quân Chính, Huấn Chính và Dân Chính. Quân Chính là chế độ do quân đội nắm quyền vì lúc đó còn loạn lạc, phải dùng quân đội để ổn định. Giai đoạn Huấn Chính là huấn luyện cho dân dần dần quen với các quyền trong chế độ dân chủ. Giai đoạn Dân Chính là giai đoạn người dân tự cai trị, dân tự lập đảng, dân tự ra ứng cử và dân tự bầu người lên lãnh đạo.

Sau cuộc Cách Mạng Tân Hợi năm 1911 lật đổ triều đình nhà Thanh thì Trung Quốc lâm vào cảnh sứ quân vì ở các địa phương tự nắm quyền . Tưởng Giới Thạch là đệ tử trung thành với Tôn Dật Tiên đã cầm quân đi đánh dẹp các sứ quân để ổn định tình hình .

Nhưng trong thời gian Tưởng Giới Thạch lo đánh dẹp thì người Nga cho cán bộ sang Trung Quốc hoạt động để phát triển đảng Cộng Sản . Đảng Cộng Sản Trung Quốc dùng chiến thuật tu hú đẻ nhờ, cho cán bộ cộng sản gia nhập Trung Hoa Quốc Dân Đảng và phát triển các tổ cộng sản trong Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch . Năm 1927, cộng sản Trung Quốc nằm vùng trong Quốc Dân Đảng lật Tưởng Giới Thạch để đoạt quyền Quốc Dân Đảng. Tưởng Giới Thạch ra tay bắt tất cả đảng viên cộng sản nằm trong Quốc Dân Đảng và dẹp luôn đảng Cộng Sản Trung Quốc . Trong dịp này, Hồ Chí Minh phải bỏ Trung Quốc để lánh nạn và Mao Trạch Đông vì lực lượng còn yếu phải chạy lên Diên An .

Sau khi Mao Trạch Đông chạy lên Diên An, năm 1931, Tưởng Giới Thạch cho là tình hình tạm ổn nên tuyên bố chuyển sang giai đoạn Huấn Chính. Tưởng Giới Thạch thấy Mao Trạch Đông yếu nên không còn lo sợ nên chỉ lo chống Nhật. Nhưng đến năm 1945, khi Nhật bị thua, Liên Xô lấy súng đạn của Nhật cấp cho Mao Trạch Đông nên Cộng Sản Trung Quốc có đủ khí giới để thành lập các đơn vị lớn rồi đánh bại Tưởng Giới Thạch. Khi ra đến Đài Loan thì Quốc Dân Đảng Trung Hoa tiếp tục theo Tam Dân Chủ Nghĩa để rồi tiến đến chế độ dân chủ đa đảng ngày nay.

 

Minh Đức

2023.04.02