Johan Cruyff, nhà khai sinh 'bóng đá tổng lực', qua đời

Johan Cruyff, ngôi sao bóng đá Hà Lan vừa qua đời ở tuổi 68, là một trong những nhân vật vĩ đại nhất đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử bóng đá thế giới.

Người phát ngôn của gia đình, bà Carole Thate, nói Cruyff qua đời tại Barcelona hôm thứ Năm, sau 5 năm chống chọi với bệnh ung thư phổi.

Cruyff đã khai sinh ra "bóng đá tổng lực," lối bóng đá tấn công vũ bão đã biến đội tuyển Hà Lan thành "Cơn lốc màu cam," với Cruyff là tâm bão, thổi khắp các sân cỏ quốc tế, đến trận chung kết World Cup năm 1974 dưới sự chỉ đạo của huấn luyện viên Rinus Michels, trước khi để thua Tây Đức.

Triết lý bóng đá của Cruyff là "đá bóng không phải bằng chân mà bằng đầu," và mọi cầu thủ đều có thể thi đấu ở bất cứ vị trí nào trên sân một cách dễ dàng và sáng tạo. Dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Michels, Cruyff đã trở thành hiện thân của cầu thủ bóng đá đa năng với kỹ thuật cá nhân điêu luyện.

Cũng tại World Cup đó, Cruyff đã khai sinh kỹ thuật đi bóng mới mãi mãi mang tên ông. "Cú ngoặt Cruyff," là cú lừa bóng qua hậu vệ Jan Olsson của Thụy Ðiển với cách chạm bóng như vũ điệu ba-lê để kéo bóng qua chân trụ của đối phương bằng má trong bàn chân.

Cruyff không chỉ là linh hồn của đội tuyển Hà Lan, ông còn là một biểu tượng của Ajax Amsterdam với dấu ấn ba lần liên tiếp đoạt Cúp vô địch câu lạc bộ châ Âu (nay là cúp Champions League) các năm 1971, 1972 và 1973. Sau đó ông đã áp dụng kiến thức bóng đá của ông trong vai trò huấn luyện viên cho Barcelona và đưa câu lạc bộ Tây Ban Nha này đến chức vô địch Cúp bóng đá châu Âu năm 1992 sau hơn một thập niên.

Cruyff đã để lại dấu ấn không bao giờ phai mờ trong bóng đá về chiến thuất tấn công tổng lực mà ông đã mang lại cho Barcelona cho đến ngày hôm nay.

Cruyff ba lần đoạt danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu, và năm 1999 ông được trao danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất Âu châu của thế kỷ 20.

Mẹ của Cruyff là một nhân viên vệ sinh ở Ajax Amsterdam. Bà đã thuyết phục câu lạc bộ thu nhận con trai 12 tuổi của bà vào đội trẻ của câu lạc bộ. Đó là ngày thay đổi lịch sử của câu lạc bộ nổi tiếng của Hà Lan này.

Cruyff hút thuốc lá gần như cả đời. Ông bỏ thuốc là sau một cuộc phẩu thuật tim vào năm 1991. Sau những biến chứng về tim mạch nặng hơn vào năm 1997, ông tuyên bố giải nghệ huấn luyện bóng đá, nhưng ông vẫn là một nhà phê bình bộc trực và là một nhà phân tích bóng đá của thế giới cho đến thời gian gần đây.

Lionel Messi, tiền đạo nổi tiếng của Barcelona nói: "Một huyền thoại bóng đá nữa chia tay chúng ta."

26.03.2016

Nguồn: Time, AP

http://www.voatiengviet.com/content/johan-cruyff-nha-khai-sinh-bong-da-tong-luc-qua-doi/3255005.html

Johan Cruyff - Huyền thoại của những huyền thoại

Huy Bùi Gửi cho BBC từ Anh quốc

  25 tháng 3 2016

Johan Cruyff

Huyền thoại bóng đá thế giới Johan Cruyff đã ra đi nhưng hình ảnh của cựu ngôi sao câu lạc bộ Ajax và đội tuyển Hà Lan sẽ còn được nhắc đến rất nhiều do những điều ông đem lại cho môn thể thao vua.

Johan Cruyff không chỉ nổi tiếng trong vai trò một cầu thủ mà còn là một trong những huấn luyện viên có ảnh hưởng nhiều đến bóng đá hiện đại với triết lý bóng đá vẫn được áp dụng cho đến tận hôm nay.

Cruyff turn

Bất cứ ai chơi bóng đá, dù là cầu thủ nghiệp dư cho đến chuyến nghiệp, ít nhất một lần trong đời đã sử dụng đến động tác lừa bóng bằng cách vặn mình theo hướng ngược lại, dùng má trong chân kia để đẩy bóng qua chân trụ “làm gãy lưng” đối phương.

Động tác kỹ thuật này được dùng rất nhiều nhưng không mấy ai để ý chính là do Johan Cruyff nghĩ ra, trong một tích tắc của sự nhạy bén cùng với tài năng bẩm sinh của một thiên tài bóng đá. Đó chính là khoảnh khắc Cruyff dùng kỹ thuật này để đưa bóng qua người hậu vệ Jan Olsson trong trận đấu giữa Hà Lan và Thụy Điển tại World Cup 1974.

Động tác kỹ thuật này đã chính thức được đưa vào sách giáo khoa huấn luyện với tên gọi của chính huyền thoại người Hà Lan- “ Cruyff turn” hiểu nôm na là kỹ thuật đảo người của Cruyff.

Kỹ sư trưởng của bóng đá tổng lực

Nhắc đến triết lý “Bóng đá Tổng lực”, không ai không biết đến vị “nhạc trưởng” Johan Cruyff.

Về mặt kỹ thuật, “Bóng đá Tổng lực” do huấn luyện viên Rinus Michels áp dụng cho câu lạc bộ Ajax và sau này là đội tuyển Hà Lan là một hệ thống mà mỗi cầu thủ đều có thể đá được mọi vị trí. Nếu một cầu thủ rời khỏi vị trí của mình thì một cầu thủ khác sẽ lấp vào vị trí đấy để duy trì sự kiểm soát bóng.

Lối đá này muốn thành công cần một cầu thủ đóng vai trò điều khiển, phối hợp cả khi tấn công lẫn khi phòng thủ. Johan là một cầu thủ như vậy, là một nhạc trưởng với những đường chuyền đúng thời điểm. Không chỉ là một tiền đạo trung tâm, có khả năng ghi bàn rất tốt, Johan Cruyff còn thi đấu trên phạm vi rất rộng, khi là cầu thủ kiến thiết, khi lùi rất sâu để hỗ trợ phòng ngự, khi dạt ra biên. Vì lối chơi này, Johan Cruyff được các chuyên gia bóng đá gọi là “Cầu thủ Tổng lực”.

Lối chơi này đã giúp Ajax Amsterdam giành giải European Cup trong ba năm liền 1971, 1972 và 1973 trước khi đội tuyển Hà Lan làm mưa làm gió tại World Cup 1974.

Dấu ấn với Barcelona

Câu châm ngôn “Cầu thủ bóng đá giỏi chưa chắc đã trở thành một huấn luyện viên giỏi” không đúng trong trường hợp Johan Cruyff.

Theo nhà báo thể thao Phil McNulty của BBC, “Johan Cruyff đã để lại dấu ấn cho bóng đá hiện đại thông qua lối chơi của câu lạc bộ Barcelona cho đến tận hôm nay” và sẽ được “áp dụng ở giải Ngoại hạng Anh khi Pep Guardiola trở thành huấn luyện viên trưởng của Manchester City”.

Đã quá nhiều bài báo nói đến lối chơi “Tiki-taka” nên nói thêm nữa có lẽ thừa. Điều ít ai biết là chính Johan Cruyff đã giúp La Masia nổi tiếng như ngày hôm nay.

Hiển nhiên, lò đào tạo của Barcelona có từ trước khi Johan Cruyff trở thành huấn luyện viên trưởng của Barcelona nhưng không ai khác hơn vị thuyền trưởng người Hà Lan đã thay đổi cả một tư duy bóng đá cho một trong những học viện bóng đá nổi tiếng với những cầu thủ tuy không to cao nhưng rất thông minh và có kỹ thuật tuyệt hảo.

Chính Cruyff đã thay đổi tất cả khi chủ trương học viện của Barcelona chọn cầu thủ dựa trên khả năng và kỹ thuật, thay vì thể hình và thể lực như trước đó. Tiêu chí này được La Masia duy trì đến tận hôm nay và có lẽ sẽ mãi về sau.

Huyền thoại của nhiều thứ đầu tiên

Johan Cruyff cũng là cầu thủ của những kỷ lục.

Đúng là Messi đã đoạt quả bóng vàng năm lần nhưng Johan Cruyff mới là cầu thủ đầu tiên ba lần đoạt quả bóng vàng, trong các năm 1971, 1973 và 1974.

Johan Cruyff cũng là cầu thủ đầu tiên có giá chuyển nhượng cao nhất thế giới khi chuyển về thi đấu cho Barcelona vào năm 1973 từ Ajax với giá 2 triệu USD. Nghe không có gì ghê ghớm nhưng vào thời điểm đó, 2 triệu USD là cả một gia tài.

http://www.bbc.com/vietnamese/world/2016/03/160325_johan_cruyff_tribute

Bóng đá tổng lực và linh hồn Johan Cruyff

Ngọc Trung 20:06 ngày 25-03-2016

Bóng đá tổng lực (Total Football) là lối chơi từng khiến cả thế giới điên đảo vào những năm 1970. Linh hồn của lối chơi ấy là huyền thoại mang áo số 14 Johan Cruyff.

Một phần ba diện tích đất nước Hà Lan nằm dưới mực nước biển, nghĩa là người Hà Lan đã phải chiến đấu với thiên nhiên, với biển cả mới có được phần đất quý giá ấy. Bởi vậy ở xứ sở hoa Tulip có một câu nói đầy kiêu hãnh: “Thượng đế tạo ra thế giới và người Hà Lan tạo ra đất nước Hà Lan”.

Trong lịch sử bóng đá, trước thập niên 1970, Hà Lan cũng chỉ là một đội tuyển dưới mức trung bình. Đội bóng xứ sở hoa Tulip chưa một lần được vinh dự tham gia VCK World Cup ngoại trừ hai lần từ thuở hồng hoang 1934 và 1938. Nhưng rồi người Hà Lan sáng tạo ra thứ bóng đá tổng lực (Total Football) khiến cả thế giới mê đắm, và rồi câu chuyện lịch sử quốc gia này đã sang trang.

Lối chơi tổng lực ấy đầy ma mị và quyến rũ, đánh bật cả lối đá Catenaccio huyền thoại của người Italia để rồi đưa Hà Lan trở thành thế lực của bóng đá châu Âu. Bằng chứng là Ajax Amsterdam vô địch C1 3 lần liên tiếp (từ 1971 đến 1973) còn đội tuyển áo da cam 2 lần giành ngôi á quân thế giới (1974 và 1978).

Như cựu danh thủ Ronald de Boer từng tự hào phát biểu: “Hà Lan chỉ là một đất nước nhỏ bé nhưng đủ sức thử thách mọi cường quốc”.

THẾ NÀO LÀ BÓNG ĐÁ TỔNG LỰC?

Cách lý giải đơn giản nhất cho cụm từ bóng đá tổng lực là hậu vệ cũng có thể tấn công và tiền đạo cũng tham gia phòng ngự. Nói cách khác, tất cả cầu thủ cùng tham gia tấn công (trừ thủ môn) và tất cả cầu thủ cùng tham gia phòng ngự. Mọi cầu thủ di chuyển linh hoạt, liên tục hoán đổi vị trí cho nhau.

Khi mất bóng, những cầu thủ đứng gần bóng nhất sẽ ập vào vây ráp cầu thủ đối phương thay vì lững thững đợi hậu vệ đang dâng cao tấn công lùi về bắt người. Khi có bóng, những cầu thủ tuyến sau cũng ào lên như một cơn cuồng phong khiến hàng thủ đối phương hết đường chống đỡ.

Nên nhớ thời điểm ấy chiến thuật bóng đá còn khá sơ khai, mọi đội bóng đều bắt người theo kiểu một kèm một và mỗi hậu vệ đều được huấn luyện viên chỉ định bám theo một cầu thủ tấn công nhất định bên phía đối phương, chứ chưa khai sinh chiến thuật phòng ngự khu vực. Bởi vậy, cách chơi bóng của người Hà Lan khiến cả thế giới hoảng loạn.

Chưa ai có thể quên trận chung kết World Cup 1974, lần chạm bóng đầu tiên của một cầu thủ chủ nhà Tây Đức là thủ thành huyền thoại Sepp Maier. Chỉ có điều, lúc ấy bóng đã nằm gọn trong lưới, 1-0 cho Hà Lan ở ngay phút thứ 2.

Một đặc điểm nhận dạng nữa của bóng đá tổng lực là hàng hậu vệ dâng lên rất cao. Lẽ dĩ nhiên hàng thủ dâng cao để sẵn sàng tham gia tấn công như đã đề cập ở trên song cách di chuyển bị cho là kỳ quặc vào những năm 1970 ấy còn mang ý nghĩa khác. Đó là hạn chế phần sân có thể chơi bóng của đối phương nhờ vào luật việt vị.

Trong khoảng không gian nhỏ hẹp, các cầu thủ sẽ đỡ tốn sức đeo bám người và dễ gây áp lực lên đối phương hơn. Và khi giành lại được bóng, họ không mất quá nhiều thời gian để tổ chức một đợt tấn công vũ bão, với sự tham gia của đông đảo quân số đúng nghĩa một “cơn lốc màu da cam”.

LINH HỒN JOHAN CRUYFF

Để sơ đồ chiến thuật thiên biến vạn hóa ấy vận hành trơn tru, có hai vị trí là bất biến, đó là thủ môn và tiền vệ trung tâm. Nếu thủ môn là vị trí đương nhiên không thể thay đổi thì tiền vệ trung tâm đóng vai trò linh hồn của bóng đá tổng lực. Cầu thủ này như thể một huấn luyện viên thực thụ trên sân, điều phối bóng, chỉ đạo đồng đội, tổ chức từ tấn công đến phòng ngự.

Để làm được như vậy, cầu thủ đảm nhiệm vai trò này phải đồng thời sở hữu kỹ thuật và tư duy chiến thuật siêu việt. Trên thế giới gần nửa thế kỷ qua, ngoài Cruyff không ai đủ sức đảm trách vị trí này. Bằng chứng là trên sân cỏ, “số 14 huyền thoại” luôn là cầu thủ chạm bóng nhiều nhất theo cái cách đơn giản và nhanh chóng nhất có thể, nói nhiều nhất và di chuyển… ít nhất để sáng tạo.

TỪ BÓNG ĐÁ TỔNG LỰC ĐẾN TIQUI-TACA

Bóng đá tổng lực và tiqui-taca có rất nhiều điểm tương đồng, di chuyển linh hoạt và cố gắng kiểm soát thật nhiều bóng. Thậm chí không sai nếu cho rằng lối đá đưa Barcelona và Tây Ban Nha thống trị thế giới chính là bước phát triển của lối đá đã giúp Ajax Amsterdam và Hà Lan xoay chuyển càn khôn. Và cầu nối không ai khác, lại là Johan Cruyff.

Sau khi chia tay Ajax, Cruyff mang theo triết lý bóng đá tổng lực gia nhập Barca. Không chỉ vậy, chính huyền thoại người Hà Lan là người đưa ra ý tưởng mở lò đào tạo trẻ cho chủ tịch Josep Lluis Nunez, mà sau này đội bóng xứ Catalan có được lò La Masia huyền thoại.

Đến lúc trở thành huấn luyện viên Barca, Cruyff lại áp dụng lối chơi lừng danh của người Hà Lan thông qua sơ đồ 4-3-3 (phiên bản hoàn thiện và hiện đại hơn so với sơ đồ 3-4-3 đội tuyển Hà Lan áp dụng những năm 1970), qua đó đạt được những thành công rực rỡ. Bằng chứng là Cruyff và Dream Team của ông đã chinh phục 4 chức vô địch La Liga liên tiếp (1990 đến 1994) và 1 danh hiệu C1 ở mùa giải 1991/92.

Từ di sản ông thầy Cruyff để lại, Pep Guardiola lấy làm nền tảng cho lối chơi tiqui-taca sau này. Nói cách khác, nếu không có Cruyff, dòng chảy của lịch sử bóng đá thế giới đã đi theo một hướng khác và Hà Lan, Tây Ban Nha lẫn Barcelona sẽ không có được vị thế như ngày hôm nay.

http://bongdaplus.vn/tin-tuc/the-gioi/bong-da-tong-luc-va-linh-hon-johan-cruyff-1486951603.html

Chín điều chưa cầu thủ nào làm được trước Johan Cruyff

Thành Trung 14:08 ngày 25-03-2016

Không chỉ là một trong những thiên tài bóng đá xuất sắc nhất trong lịch sử, Johan Cruyff còn là một nhà cải cách cho môn thể thao vua.

1. Cầu thủ sáng tạo ra pha ngoặt bóng kinh điển

Trong trận đấu với Thụy Điển tại World Cup 1974, Johan Cruyff đã có một pha ngoặt bóng làm sững sỡ cầu thủ đối phương. Sau này, tuyệt kĩ của ông đã được đặt tên là pha ngoặt bóng kiểu Cruyff. Đây là kĩ thuật thông dụng mà các ngôi sao lúc này như Cristiano Ronaldo, Luis Nani, Frank Ribery, Arjen Robben… hay dùng. Nhưng ở thời điểm đó, Cruyff là người đầu tiên sáng tạo ra kĩ thuật ấy.

2. Ngôi sao đầu tiên của "Bóng đá tổng lực"

Cruyff là "cha đẻ" của bóng đá tổng lực

Hãy quên tiqui-taca đi. Trước khi Barca và Tây Ban Nha khuynh đảo thế giới nhờ lối chơi này, Ajax và Hà Lan ở những năm 1970 cũng làm khiếp đảm mọi đối thủ nhờ hệ thống mang tên "bóng đá tổng lực" và người đứng đầu không ai khác ngoài Johan Cruyff. Lối chơi này dựa vào những đường chuyền nhanh, di chuyển nhanh và sự luân chuyển không ngừng giữa các vị trí. Trong hệ thống đó, Cruyff là ngôi sao sáng nhất, cũng giống như Messi và Iniesta của Barca hiện tại.

3. Cầu thủ đầu tiên 3 lần giành Quả bóng Vàng

Lionel Messi đã giành 5 Quả bóng Vàng nhưng trước siêu sao người Argentina, Cruyff là người đầu tiên 3 lần nhận danh hiệu này. Ấn tượng hơn, thành tích ấy được ông lập nên chỉ trong vòng 4 năm (1971, 1973, 1974).

4. Cầu thủ đầu tiên mặc chiếc áo adidas "2 sọc"

Ở World Cup 1974 diễn ra tại Đức, ĐT Hà Lan được cung cấp trang phục bởi adidas, thương hiệu có biểu tượng là 3 đường kẻ sọc. Tất cả cầu thủ Hà Lan khi ấy đều phải mang trên mình chiếc áo như thế. Nhưng riêng đội trưởng Johan Cruyff chỉ mặc áo 2 đường sọc. Lý do là bởi, Johan Cruyff kí hợp đồng quảng cáo với Puma, đối thủ của Adidas. Điều đó buộc ông phải từ chối mặc chiếc áo có biểu tượng 3 đường sọc.

5. Cầu thủ đầu tiên thường xuyên mang số áo lớn hơn 11

Trước đây, mọi đội bóng được quy định chỉ mặc số áo từ 1 đến 11 mỗi khi vào sân thi đấu. Ở mùa 1970/71, sau khi chiếc áo số 9 đã bị mặc bởi một người đồng đội tại Ajax, Cruyff quyết định mặc số 14. Từ đó trở đi, ông bất chấp quy ước và gắn liền với số áo mới.

6. Cầu thủ đầu tiên có giá 2 triệu USD (1,79 triệu euro)

Cruyff đã lập kỉ lục thế giới về mức phí chuyển nhượng từ Ajax sang Barca năm 1973. Ông trở thành cầu thủ đầu tiên có giá hơn 2 triệu đô-la (1,79 triệu euro).

7. Người đầu tiên nhận ra tiềm năng của lò La Masia

La Masia hiện là lò đào tạo trẻ danh tiếng bậc nhất thế giới và Cruyff chính là người đưa ra ý tưởng cho học viện này. La Masia đã tồn tại từ trước khi ông được bổ nhiệm làm thuyền trưởng Barca năm 1988. Tuy nhiên, nó khác xa hoàn toàn với những gì chúng ta được chứng kiến ngày nay.

Các tài năng trẻ của La Masia khi đó được tuyển chọn dựa trên sức mạnh hình thể, nhưng Cruyff đã thay đổi cách nhìn về quy trình này. Ông tập trung vào việc tuyển chọn những cầu thủ có kĩ thuật và khả năng thực sự. Nếu không có tầm nhìn của "thánh Johan", những cá nhân kiệt xuất như Andres Iniesta và Lionel Messi chưa chắc đã có cơ hội thi đấu cho Barca.

8. Tuyển thủ Hà Lan đầu tiên bị truất quyền thi đấu

Trong cuộc đối đầu với Tiệp Khắc năm 1968, Cruyff trở thành tuyển thủ Hà Lan đầu tiên phải nhận thẻ đỏ. Đây mới chỉ là lần thứ 2 ông khoác áo "Cơn lốc màu da cam".

9. Cầu thủ đầu tiên và duy nhất giành giải Cầu thủ châu Âu xuất sắc nhất của thế kỉ

Năm 1999, Hiệp hội thống kê và lịch sử bóng đá thế giới (IFFHS) đã bầu chọn Johan Cruyff là cầu thủ châu Âu xuất sắc nhất thế kỷ 20. Ông cũng đồng thời là người duy nhất cho đến nay từng nhận được danh hiệu "trăm năm có một" này.

http://bongdaplus.vn/tin-tuc/the-gioi/9-dieu-chua-cau-thu-nao-lam-duoc-truoc-johan-cruyff-1486831603.html