Thuyết âm mưu của QAnon đã lan khắp toàn cầu như thế nào

Ảnh- David Reinert cầm bảng chữ “Q” chờ trong hàng với những người khác để tham dự buổi vận động với Tổng thống Donald Trump tại Wilkes-Barre, Pennsylvania .

Tiểu bang WASHINGTON - Cho đến gần đây, phần lớn thuyết âm mưu ngoài lề được gọi là QAnon là một hiện tượng của Mỹ - một niềm tin rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đang chiến đấu trong bí mật với một nhóm ấu dâm thuộc "chính thể ngầm" (“deep state”) đang điều khiển thế giới. Khi các vận động tranh cử tổng thống và quốc hội năm 2020 đang nóng lên, giả thuyết cực hữu này đã được ủng hộ trên khắp Hoa Kỳ. 

 

 Trump đã nhiều lần đăng lại bài Tweet về các tin nhắn từ các tài khoản đăng tải các giả thuyết từ QAnon trong khi hơn một chục ứng cử viên Đảng Cộng hòa đang tranh cử cho Quốc hội cũng đã chấp nhận một số nguyên lý của nó. Tất cả các việc này đã tăng thêm mối lo ngại về những người theo theo chủ nghĩa cực đoan nội quốc bị ảnh hưởng bởi giả thuyết tử thuyết âm mưu mà FBI (Cục điều tra liên bang) đã xác định là một mối đe dọa khủng bố tiềm năng trong nước .

Nhưng QAnon không còn chỉ tập trung vào riêng chính trị Hoa Kỳ. Theo nhà nghiên cứu Marc-André Argentino về QAnon, sự lo lắng trên toàn thế giới về đại dịch coronavirus đã khích động một thuyết âm mưu vô chứng cứ lan rộng toàn cầu, với những người ủng hộ ở ít nhất 71 quốc gia. Nghiên cứu viên Argentino cho biết: “Sự ủng hộ cho QAnon đã bùng nổ trong một thời gian ngắn.” Anh là cử viên tiến sĩ tại Trường Đại học Concordia của Canada và một cộng sự tại Mạng lưới toàn cầu về Chủ nghĩa cực đoan & Công nghệ (Global Network on Extremism & Technology). Các chuyên gia đã theo dõi các lý thuyết âm mưu phát triển mạnh trong thời kỳ khủng hoảng. Khi toàn cầu tìm cách lý giải và chấp nhận đại dịch chết người mà các nhà lãnh đạo đối phó không hiệu quả, QAnon đã tìm được một lượng khán giả nhiệt tình với lời hứa giải cứu khỏi chế độ chuyên chế khi kết thúc cuộc đấu tranh mang tên “Cơn Bão” ("The Storm"). Theo Argentino, ngoài nước Mỹ ra, Đức là nước có nhiều người ủng hộ QAnon nhất thế giới mặc dù họ đã qua khỏi tình trạng tệ nhất trong dịch COVID. Trên ứng dụng nhắn tin Telegram, một kênh QAnon của Đức tự hào có đến 120,000 thành viên. Trong những tháng trước đây, sự phát triển lớn nhất trong số người theo QAnon quốc tế là từ Brazil, một điểm đại dịch nóng nơi mà vi-rút đã giết hơn 100,000 người.

 Ảnh - Một người đàn ông giơ bảng ghi câu “Q-Nited We Stand” trong cuộc biểu tình do các thành viên của Tổ chức Cầu nguyện Yêu nước (Patriot Prayer) và các nhóm khác ủng hộ quyền sử dụng súng gần Tòa thị chính tại thành phố Seattle. Đây là sơ lược về QAnon: Chữ Q là có nghĩa gì?

“Q” là một nhân vật trên mạng tự xưng là người trong chính phủ với giấy phép bảo mật hàng đầu cấp Q và có tin tức về hoạt động bên trong của chính thể ngầm. Vào tháng 10 năm 2017, người đăng ẩn danh này xuất hiện lần đầu tiên trên mạng khi anh ta truy cập bảng hình ảnh từ mạng 4chan với một điềm báo hoang đường: Cựu Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao và đối thủ Đảng Dân chủ của Trump, bà Hillary Clinton sẽ chóng bị bắt và nhiều cuộc bạo loạn sẽ xảy ra sau đó. Dự đoán này đã bị chứng minh là sai, cũng như nhiều dự đoán khác sau đó, bao gồm cả giả thuyết về loạt cáo trạng của các đảng viên Dân chủ khác. Nhưng điều đó đã không ngăn nhân vật Q tiếp tục đăng về “cuộc chiến bí mật” của Trump chống lại một nhóm ấu dâm của “chính thể ngầm”, với những ám chỉ bí mật trên mạng của hắn được những các tín hữu phân tích và lan truyền ngày càng tăng cao. Từ đó, một phong trào thuyết âm mưu mới nổi lên, với Q bắt đầu tại vị trí các “nhân vật ẩn danh” trước đó như “FBIAnon” và “CIAAnon” sau khi họ đã biến mất. QAnon nổi bật hơn vì hắn xuất hiện sau Pizzagate, một thuyết âm mưu vào năm 2016 tuyên bố Đảng Dân chủ đang điều hành một đường dây buôn bán tình dục trẻ em từ tầng hầm của một cửa hàng pizza ở tiểu bang Washington. Cho đến nay, những sự kiện này vẫn không có chứng cứ và chưa hề xảy ra. Trong khi những lời lảm nhảm của QAnon tập trung vào nỗ lực của chính thể ngầm để phá sự tái đắc cử của Trump, sự lạm dụng trẻ em và việc buôn bán tình dục vẫn là một niềm tin trung kiên của hắn. Trong “tin” dài dòng cuối cùng của hắn vào ngày 31 tháng 7, Q nhấn mạnh rằng đại dịch coronavirus một phần được thiết kế để giúp "che chắn" ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Joe Biden khỏi phải xuất hiện trước công chúng và tham gia vào các cuộc tranh luận và để "loại bỏ" hoặc trì hoãn các cuộc vận động của Trump. Kevin Grisham nói: “Từ cốt lõi tư tưởng của hắn, QAnon tin rằng Tổng thống Trump là người sẽ cứu thế giới khỏi tay kẻ xấu và vạch trần chính thể ngầm hiện đang tồn tại ở Hoa Kỳ và ở nước ngoài.” Grisham là phó giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu Hận thù và Chủ nghĩa cực đoan tại Trường Đại học Tiểu bang California ở San Bernardino. Những người ủng hộ QAnon nói rằng chính thể ngầm là có thật, và họ bác bỏ quan điểm rằng họ "tôn thờ" Trump hoặc "Q." Gần đây, người ủng hộ nổi tiếng của QAnon là Joe Stroh (được gọi là "Obiwan Qenobi" trên mạng xã hội) đã đăng bài tweet: “Qanon là một nhóm toàn cầu gồm những người yêu nước / người bất bạo động tôn thờ chân lý, hiến dâng cho Chúa, cứu con cái chúng ta khỏi nạn buôn người và loại bỏ Chính thể Quỷ quái Ngầm (Satanic Deep State).”

Thực sự Q là ai?

Bất chấp những suy đoán lan tràn, chưa có ai đã làm sáng tỏ bí ẩn đằng sau nhân vật Q. Ngoài nhóm ủng hộ QAnon, rất ít người xem hắn là một người trong cuộc thực sự. Nhiều chuyên gia tin rằng có thể đã có nhiều người đứng sau tài khoản của Q trong nhiều năm.

Người ủng hộ Tổng thống Donald Trump làm gián đoạn nhóm phóng viên CNN trước một buổi tập hợp ở Tampa, Fla. 

Ai theo QAnon? 

Dù Q lang thang các diễn đàn hình ảnh bên lề, cộng đồng người theo dõi hắn đã và đang bùng nổ trên những trang mạng chủ lưu: Facebook, Twitter, YouTube, và Telegram. Theo Argentino, mỗi ngày có khoảng 300,000 đến 400,000 người đăng nội dung về QAnon trên Facebook, Twitter, và Telegram. Thật là một sai lầm nếu chúng ta coi thường môn đồ của QAnon là “những kẻ điên đội mũ thiếc sống chui nhủi trong tầng hầm nhà bố mẹ”. Nữ doanh nhân Georgia Marjorie Taylor Greene, người thường xuyên quảng bá thuyết âm mưu QAnon, vừa trúng cử sơ bộ để tiếp tục tranh cử vào Hạ viện. Cô có khả năng cao sẽ giành được chiếc ghế Hạ viện vào tháng 11 nhờ sự ủng hộ từ khu quốc hội nghiêng mạnh về Cộng hòa của cô. Ngày 4 tháng 7, cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn xuất hiện trong một video và thuật lại một khẩu hiệu nổi tiếng của QAnon: “Where we go one, we go all.” (Tạm dịch: Nơi đâu chúng ta đi một mình, chúng ta sẽ dồn lực vào nơi ấy.) Dù chưa rõ ràng tán thành phong trào này, Trump đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ nhóm theo QAnon tham gia các buổi tập hợp của ông trong những chiếc áo QAnon. Khi được hỏi Trump có chào đón sự ủng hộ của nhóm QAnon không, một nữ phát ngôn viên cho chiến dịch tranh cử của Trump đã không phản hồi. Đại dịch đã ảnh hưởng QAnon như thế nào? Từ khi đại dịch coronavirus bắt đầu bùng phát, lượng theo dõi QAnon nhanh chóng leo cao. Theo nghiên cứu của Argentino, số lượng thành viên nhóm QAnon trên Facebook tăng 800% lên 1.7 triệu, và những tài khoản Twitter đăng hashtag liên quan QAnon tăng 85% lên 400,000. Vài tuần gần đây, Facebook và Twitter đã gỡ xuống các tài khoản QAnon vì vi phạm điều khoản và tiêu chuẩn của trang. Họ dự kiến sẽ hành động thêm. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng các biện pháp kỷ luật sẽ khó dập tắt được phong trào. Thứ nhất, thuyết âm mưu nằm trong tự do ngôn luận và các công ty mạng xã hội không thể quy QAnon vào loại “nhóm nguy hiểm.” Thứ hai, bài trừ người theo QAnon khỏi Facebook và Twitter sẽ chỉ khẳng định thêm rằng họ thực sự đang trong cuộc chiến thông tin chống lại giới thượng lưu trong truyền thông và những kẻ trong chính phủ ngầm. “Đàn áp chỉ làm vững thêm lòng tin vào thuyết âm mưu của họ thôi,” Grisham nói.

Người ủng hộ QAnon quốc tịch Romania tham gia một buổi tập hợp chống lại những biện pháp ngăn chặn COVID-19 lây lan của chính phủ, như đeo khẩu trang, tại Bucharest, Romania, 10 tháng 8, 2020. 

Tầm phủ sóng của QAnon ở nước ngoài đến đâu? 

Phần lớn số người theo dõi mới của QAnon là ở nước ngoài. “Các nhóm này bắt đầu mọc lên khắp nơi,” Grisham nói. Một số nước có lượng hoạt động QAnon tăng vọt lớn nhất gồm có Đức, Anh, Úc và Canada, sau đó là Pháp, Ý, và New Zealand. “Hiện tượng lan tỏa khắp toàn thế giới này cho thấy nó có ý nghĩa với cộng đồng quốc tế,” Grisham bình luận. Theo Argentino, một số người địa phương theo QAnon coi Trump như đấng cứu thế của họ, còn một số người khác lại tin rằng những vị lãnh đạo địa phương sẽ xuất hiện nhằm tiêu diệt chính phủ ngầm của chính họ.

Người dịch: Que Do, Ren Dinh

Biên tập: Khánh (Vy) Lê

Translated from VOA News’ article “How the QAnon Conspiracy Theory Went Global”

Masood Farivar, ngày 13 tháng 8, 2020

 https://www.the-interpreter.org/post/thuyet-am-muu-cua-qanon-da-lan-khap-toan-cau-nhu-the-nao

https://www.voanews.com/usa/how-qanon-conspiracy-theory-went-global