Không phải mới đây, mà nhiều thập niên trước, chính quyền Trung Quốc đã ráo riết vận dụng điện ảnh cho mục đích tuyên truyền của mình - nhằm vào người dân trong nước cũng như bên ngoài. Ngân sách cho đường lối này không có giới hạn, tuỳ theo chủ trương hay tình hình thời sự. Vỏ bọc của một nền điện ảnh đầy chất “nghệ thuật” nhưng lồng chứa những âm mưu chính trị đang là một xu hướng rất rõ của Bắc Kinh.
Cuối năm ngoái, phát biểu tại Đại hội điện ảnh Trung Quốc, ông Liu Qibao (Lưu Kỳ Bảo), Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc kiêm Trưởng ban tuyên truyền Trung ương nhấn mạnh rằng "làm gì thì phim ảnh cũng phải phản ánh cho được tầm nhìn của của chủ tịch Tập Cận Bình và giấc mơ Trung Quốc". Việc công khai biến nền điện ảnh của mình thành một bộ máy tuyên truyền cho thế hệ mới, tiêm vào họ những liều vĩ cuồng và chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang là một trong những tiêu chí quan trọng của từng sản phẩm từ đại lục.
Để làm được như vậy, Bắc Kinh đang từng bước đồi truỵ hoá những thế hệ điện ảnh tài năng của mình bằng ép buộc, bằng danh và lợi. Người ta nhìn thấy được biểu đồ đi xuống đáng buồn của các danh tài như Trương Nghệ Mưu, Từ Khắc, Thành Long... chỉ vì thoả hiệp với chính quyền. Cũng từ chính sách này mà điện ảnh Trung Quốc xuất hiện nhiều siêu phẩm tốn kém, cực kỳ nghệ thuật, công phu như ý nghĩa thì tầm ruồng, khiến khán giả hụt hẩng.
Từ lúc kinh tế phát triển, Bắc Kinh nhận ra rằng điện ảnh là một vũ khí quan trọng để quảng bá tư tưởng của mình. Trở thành một trong 3 quốc gia sản xuất phim nhựa nhiều nhất thế giới, chỉ sau Mỹ và trên Ấn Độ, với hơn 500 phim nhựa mỗi năm, tự Bắc Kinh cũng xem đây như là một mặt trận văn hoá. Tháng trước, ông Zhang Hongsen (Trương Hồng Sâm), Cục trưởng Quản lý Phát thanh, Phim và Truyền hình đã nói trên báo chí rằng điện ảnh Trung Quốc cần phải luôn xem như mình đang có chiến tranh với Hollywood vậy.
Một trong những kế hoạch lớn lao mà Trung Quốc từng vận lực để trình diễn, đó là việc thực hiện bộ phim "Kiến Đảng Vĩ Nghiệp". Bộ phim này được coi như là chiến dịch quảng bá quan trọng cho lễ kỷ niệm 90 năm của Đảng Cộng sản Trung Quốc, cũng là cách mà Bắc Kinh âm mưu viết lại lịch sử Trung Quốc, rằng nền văn minh tốt đẹp nhất của đất nước này chỉ đáng nhớ, đáng học kể từ khi cộng sản quốc nội ra đời vào năm 1949.
Chính quyền Trung Quốc đã tài trợ đến 12 triệu USD cho phim này, kêu gọi tất cả các nam nữ diễn viên danh tiếng tham gia và buộc các học sinh, sinh viên, công nhân... phải đi xem bằng cách đưa vé, trừ thẳng vào tiền lương, tiền học bổng. 6.200 rạp hát trên đại lục được lệnh phải công chiếu cùng lúc. Hàng ngàn dư luận viên được lệnh trực trong các rạp và bắt nhịp hát các bài ca cách mạng ca ngợi đảng ngay khi phim vừa hết. Thậm chí không ngại tốn kém, Bắc Kinh còn bỏ tiền cho công chiếu ở 29 rạp tại nước Mỹ, trong đó, bắt buộc phải có ở New York và Los Angeles, tức nơi có nhiều hoa kiều cư ngụ. Cùng lúc đó, phim Wuxia (Võ hiệp / Dragon) với Chung Tử Đơn và "yếu tố nước ngoài" là Takeshi Kaneshiro (Kim Thành Vũ / Đài Loan-Nhật) có vẻ lấn sân, lập tức mọi nơi đều được lệnh không được quảng cáo phim này hàng ngày.
Mỗi ngày, các lý thuyết gia và tư tưởng văn hoá của Trung Quốc được lệnh nghiên cứu các kịch bản để làm sao lồng vào đó các mầm mống tuân phục, trung thành và chấp nhận sự lãnh đạo, dù như thế nào đi nữa. Đừng ngạc nhiên là từ năm 2002, Trương Nghệ Mưu đã làm phim Hero (Thích Khách Kinh Kha) với tư duy là Kinh Kha thà chết, chứ không giết Tần Thuỷ Hoàng vì nghe tay Hoàng đế này hỏi rằng liệu hắn ta chết thì liệu sẽ có được một chế độ tốt hơn và ổn định hơn không, và thiên hạ sẽ ra sao, khi không còn "yên ổn làm ăn" bởi đại loạn. Ngay trong The Assassins (Đồng Tước Đài - 2012), đạo diễn Triệu Lâm Sơn cũng có một kịch bản Tào Tháo nói như khóc với vua, rằng hãy tiếp tục trị vì bởi "Ngài là hoàng thượng, quỷ thần đều phải kinh sợ". Tào Tháo được vẽ lại với khuôn mặt hung dữ bề ngoài, bởi luôn muốn mạnh mẽ để bảo vệ bời cõi và sống chết với thuyết Khổng Tử: mãi mãi tôn thờ bề trên dù đó là hôn quân.
 |
| Châu Nhuận Phát trong vai Tào Tháo, trong phim The Assassins |
Không được nghĩ đến một cuộc cách mạng nào khác, trung thành và chấp nhận như một sĩ khí mới mẻ là cách mà Trung Quốc đang bơm vào đầu thế hệ mới thông qua phim ảnh. Bất chấp trong lịch sử, Đảng Cộng sản lại là kẻ luôn kêu gào cách mạng, luôn âm mưu thay đổi, tiếm quyền.
Sáng tạo và thâm độc hơn cả P.J. Göbbels, Bộ trưởng Bộ Thông tin Quần chúng và Tuyên truyền của Đức Quốc xã, Bộ Chính trị Trung Quốc thiết kế một hệ thống tuyên truyền êm dịu và kiên nhẫn để đối nội và cả đối ngoại. Trong nhiều thập niên, phim ảnh của Bắc Kinh được chia sẻ với giá rẻ mạt hoặc biếu tặng thường kỳ cho nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trung Quốc được mến mộ qua phim cổ trang, lịch sử Trung Quốc được nhồi đến trẻ em cũng thuộc lòng, và nhân dân thì quen dần với cuộc sống chấp nhận mọi thứ, như lý lẽ cao siêu được phát đi từ màn ảnh.
Bắc Kinh tin rằng điện ảnh của mình, cùng với sức mạnh kinh tế, sẽ phát tác ở những nơi mình nhắm đến. Đầu năm nay, Nam Phi bắt đầu xếp tiếng Hoa làm một trong những ngoại ngữ chính ở bậc tiểu học. Thầy giáo bản ngữ cũng được cung cấp miễn phí từ Bắc Kinh. Sau nhiều năm chia sẻ và thuận hoà với chính quyền Trung Quốc, Nam Phi bắt đầu xem nhiều phim kungfu hơn và từ chối cấp visa cho Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14. Trẻ em Nam Phi khi học tiếng Hoa, xem phim lịch sử Trung Quốc cũng được dạy rằng Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 không được chào đón ở quê hương của chúng, vì ông ta là một kẻ không cần thiết.
Thu, 10/08/2015 - 19:23 — tuankhanh
(Tranh của họa sĩ Kuang Biao (Trung Quốc)
Blog Tuấn Khanh
Bình Luận:
Chẳng phải là đảng Cộng Sản Trung Quốc mới dùng điện ảnh dể tuyên truyền gần đây mà đã dùng từ khi mới lên cầm quyền năm 1949. Nếu sự tuyên truyền trở nên mạnh mẽ và lộ liễu, cùng với việc cấm bớt phim nước ngoài thì đó là chính sách của Tập Cận Bình. Từ lúc Tập Cận Bình mới lên, chính quyền Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp nặng về tuyên truyền, cấm đoán nhiều hơn về văn hóa, làm cho nền thông tin của Trung Quốc mang nặng màu sắc thời Mao Trạch Đông hơn.
Phim ảnh tuyên truyền của Trung Quốc có lúc đã xuất hiện tại Sài Gòn sau 1975 khi đài truyền hình Thành Phố Hồ Chí Minh chiếu một phim của Trung Quốc, trong đó có đoạn kể phụ nữ đẻ con không thấy đau vì lúc đang đẻ có cầm quyển Sách Đỏ có chứa tư tưởng Mao Trạch Đông để đọc, thương binh bị mổ không có thuốc tê nhưng cũng không cảm thấy đau vì trong lúc mổ cầm Sách Đỏ của Mao Trạch Đông để đọc. Cuốn phim đó bị người dân đem ra bàn tán làm trò cười ngày hôm sau tại các quán cà phê. Từ đó về sau không thấy loại phim đó xuất hiện trên đài truyền hình nữa.
Việc Trung Quốc đẩy mạnh tuyên truyền cùng với lối hành xử mang màu sắc phát xít của Tập Cận Bình cho thấy Trung Quốc đang đi trên con đường tuyên truyền nhồi sọ dân và thanh niên chuẩn bị cho chiến tranh. Khi Trung Quốc tổ chức cuộc diễn hành phô trương vũ khí và quân lính ngày 3 tháng 9 năm 2015, thì cùng lúc chính quyền Trung Quốc tuyên bố sẽ cắt giảm bớt 300 ngàn quân. Đó là chiến thuật làm ra vẻ yêu hòa bình nên giảm quân trong khi ráo riết chuẩn bị cho chiến tranh. Adolf Hitler, lãnh tụ đảng Đức Quốc Xã, đã từng đọc diễn văn nói đến hòa bình trong thời gian ráo riết chuẩn bị cho chiến tranh, khơi mào trận Đệ Nhị Thế Chiến.
Một số chi tiết mà tác giả kể trong bài viết trên cho thấy sự khác biệt về văn hóa của chế độ hiện nay tại Trung Quốc với văn hóa các triều đại xưa ra sao.
Trong phim Thích Khách Kinh Kha, chi tiết Kinh Kha muốn không giết Tần Thủy Hoàng vì giết rồi thì chế độ sau chưa chắc đã tốt hơn là cách thuyết phục dân Trung Quốc đừng mong thay đổi chế độ hiện hành. Chuyện này đã xuyên tạc lịch sử vì Kinh Kha định giết Tần Thủy Hoàng nhưng thất bại và bị Tần Thủy Hoàng chém chết. Nhưng luận điệu này cũng nói lên cái nhìn của đảng Cộng Sản Trung Quốc đối với Tần Thủy Hoàng. Trong suốt hàng ngàn năm, từ lúc Lưu Bang diệt chế độ nhà Tần năm 206 trước Công Nguyên cho đến lúc nhà Thanh sụp đổ năm 1911, Trung Hoa theo văn hóa Nho Giáo luôn luôn lên án Tần Thủy Hoàng tàn ác, mà không ca tụng Tần Thủy Hoàng có công thống nhất đất nước. Tần Thủy Hoàng bị nhà Nho lên án vì đã dùng chế độ độc tài toàn trị, cưỡng bách tất cả mọi người dân tham gia chiến tranh để có sức mạnh quân sự. Nhà Nho lên án chế độ nhà Tần dùng dân như công cụ phục vụ cho tham vọng của vua chứ không phải là vua phải lo cho đời sống của dân như Nho Giáo dạy. Đi cùng với việc lên án nhà Tần là từ nhà Hán trở về sau triều đình để cho dân có tự do hơn thời nhà Tần, được làm ăn, vui chơi miễn là đừng lật đổ nhà vua. Chính vì xem Tần Thủy Hoàng là xấu trên trong suốt mấy ngàn năm, Trung Hoa không dựng tượng Tần Thủy Hoàng. Chỉ có đến chế độ ngày nay, sau khi Trung Quốc đổi mới, bắt đầu ca ngợi quá khứ thì guồng máy tuyên truyền của Trung Quốc mới bắt đầu ca ngợi một số nhân vật lịch sử. Nhưng lại ca ngợi luôn những nhân vật mà văn hóa Nho Giáo thời xưa cho là tàn ác với dân như Tần Thủy Hoàng, Thương Ưởng (là người đẻ ra cách cai trị độc tài toàn trị cho vua Tần). Đảng Cộng Sản Trung Quốc ca tụng Tần Thủy Hoàng vì đảng Cộng Sản Trung Quốc cũng đang theo đuổi chính sách giống như Tần Thủy Hoàng là dùng dân như là công cụ và bành trướng bằng chiến tranh.
Trong phim The Assassins, chi tiết mô tả Tào Tháo trung với vua cũng là để thuyết phục người dân Trung Quốc nên trung thành với đảng Cộng Sản Trung Quốc để phù hợp với tư tưởng Nho Giáo. Trong khi đó, cũng là văn hóa Nho giáo của Trung Quốc trước đó xem Tào Tháo là kẻ gian hùng, nhân danh vua để sai khiến người khác trong khi lấn quyền vua. Nho Giáo xem trọng Chính Danh nên đã lên án Tào Tháo, tuy chỉ là bề tôi mà hành xử như vua, nghĩa là cư xử không chính đáng với địa vị của mình. Theo thuyết Chính Danh thì làm bầy tôi phải cư xử trong vòng quyền hạn của bầy tôi, không được vượt ra ngoài quyền hạn đó. Làm bầy tôi mà uy hiếp vua, cướp quyền vua, hành xử như vua là bất chính.
Sự gia tăng về tuyên truyền và quân sự của Trung Quốc là dấu hiệu đáng ngại cho các nước láng giềng của Trung Quốc và cho cả thế giới nữa. Trung Quốc đã trở thành một nước phát xít, dùng quân sự để bành trướng lãnh thổ.
No comments:
Post a Comment