Sunday, July 21, 2024

Xe La Dalat

Khoảng năm 1970 thì thấy các tờ báo ở miền Nam đăng tin hãng xe Citroen (Xi Trô En) của Pháp sẽ tung ra một kiểu xe lắp ráp ở Việt Nam gọi tên là xe La Dalat. Xe này được làm với 60% là các bộ phận chế tạo ở Pháp và 40% là các bộ phận làm ở Việt Nam. Khoảng chừng một năm sau thì thấy các chiếc xe La Dalat lăn bánh trên đường phố. Việc hãng Citroen tung ra kiểu xe La Dalat cho thấy chiến lược kinh doanh của hãng này là làm ra những chiếc xe giản dị, giá rẻ để bán được nhiều. Đó là loại xe bình dân vừa với túi tiền mọi người để cho những ai cần có một phương tiện di chuyển thì mua, không phải để trưng diện.

 

Chiến lược kinh doanh của Citroen

Hãng Citroen đem từ bên Pháp toàn bộ bệ đặt máy, động cơ, hệ thống giảm sóc, cũng gọi là hệ thống nhún hay bộ treo. Những gì cần chế tạo với máy móc phức tạp thì làm bên Pháp. Còn những gì giản dị, dễ làm thì làm ở Việt Nam. Thí dụ như lớp vỏ bên ngoài, các ghế ngồi, mui xe thì làm ở Việt Nam. Cái lợi điểm là làm giảm giá thành, giữ cho giá xe rẻ để nhiều người có thể mua được.

Khi hãng Citroen có ý định lắp ra xe ở Việt Nam thì hãng lập ra một công ty đăng ký ở Việt Nam có tên là Saigon Xe Hơi Công Ty (Saigon Automobile). Trên danh nghĩa thì xe La Dalat được sản xuất bởi Saigon Xe Hơi Công Ty nhưng thật sự là do hãng Citroen.

 


Hãng Citroen cũng làm cách này ở một số nước khác bằng cách dùng cùng một bệ máy, động cơ với các lớp vỏ khác nhau, gọi tên khác nhau. 

Mehani, 1980

 

Ở Pháp thì có xe Mehari.

 

Pony do hãng Namco của Hy Lạp sản xuất, được xuất cảng sang California, Mỹ

Ở Hy Lạp thì hãng xe Citroen liên doanh với hãng Namco để làm ra xe Pony. 

 

Xe Jyane do hãng SAIPA liên doanh với Citroen chế tạo


Ở Iran, có một thời gian hãng Citroen liên doanh với hãng SAIPA của Iran để làm ra xe Jyane.

 


Còn ở Việt Nam thì hãng Citroen lấy tên là La Dalat, là một địa danh quen thuộc với dân Việt và cũng dễ phát âm đối với người Pháp.

 

Xe Baby Brousse được chế tạo ở Bờ Biển Ngà

Ở nước Bờ Biển Ngà, có hai người Pháp mở hãng chế tạo xe làm ra chiếc xe Baby Brousse, cũng dùng bệ và động cơ của Citroen.

Xe Mehani được đặt tên theo tiểng Ả Rập có nghĩa là con ngựa. Cho thấy hãng Citroen nhắm vào thị trường ở các nước nói tiếng Ả Rập ở Bắc Phi như Tuinisie, Algerie, Maroc…

Hãng xe Namco của Hy Lạp làm ra xe Pony để bán trong nước nhưng hồi đầu thập niên 1970 cũng có xuất cảng sang Mỹ.

 

Một số đặc điểm của xe La Dalat

Bệ và máy xe La Dalat được lấy từ xe 2CV của Citroen. 2CV là chữ viết tắt của “Deux Cheveaux”, đọc là “Đơ Sơ Vô”, nghĩa là xe “Hai Ngựa”. Ngựa ở đây không phải là sức ngựa kéo xe mạnh hay yếu mà là đơn vị “ngựa” của người Pháp đặt ra để tính xem xe tiêu thụ nhiều nhiệu hay không. Xe hai ngựa là xe tiêu thụ ít nhiên liệu hơn xe bốn ngựa. Ở Pháp xe được đánh thuế mỗi năm theo sức tiêu thụ nhiên liệu của xe. Xe càng mạnh, càng tiêu thụ nhiều nhiên liệu thì đóng thuế càng cao hơn. Vì thế người Pháp đặt ra đơn vị “ngựa” của riêng mình để tính thuế xe. 

Xe 2CV là xe nhỏ và rẻ nhất của hãng Citroen được làm ra với mục đích bán được nhiều. Vì nhắm vào bán được nhiều nên xe được làm để việc sử dụng xe hết sức đơn giản, ai cũng có thể lái được và ít cần phải bảo trì. Vì vậy xe La Dalat cũng có những đặc tính giống như xe 2CV ở Pháp.

 


Cần để sang số được ngang tầm khuỷu tay để thuận tiện với đến. Ở đầu cần sang số có một núm to bằng quả chanh để dễ tìm và dễ nắm. 

Xe có hộp số bốn cấp và số lùi. Tuy xe phải sang số nhưng không cần phải đạp côn khi sang số mà chỉ cần nhả chân ga cho máy chạy chậm lại là có thể sang số. Đó là nhờ hộp số bán tự động tránh cho người lái không quen bị chết máy giữa đường. 

 


 

 


Xe tuy trông bề ngoài có vẻ đơn sơ, giản dị nhưng hệ thống giảm sóc, tức hệ thống nhún khá phức tạp. Một yêu cầu khi thiết kế xe này là làm sao xe có thể chạy đường gập ghềnh, sóc mà để một rổ trứng trên ghế xe mà rổ trứng không bị đổ. Mục đích là làm ra một chiếc xe có thể chạy ở các đường đất lồi lõm ở nông thôn. Vì thế hai bánh bên trái không nối với hai bánh bên phải bằng trục xe như nhiều xe khác để các chuyển động lên xuống của bánh xe bên này không ảnh hưởng đến bánh xe bên kia. Ở cùng một bên, bánh trước và bánh sau được nối liền thông qua các piston di chuyển trong một ống đặt dọc theo chiều dài xe. Hệ thống piston này có tác dụng khi bánh trước đi lên mô đất làm cho đầu xe ngóc lên thì bộ nhún của phía sau tự động nâng lên để thân xe luôn luôn nằm ngang với mặt đất. Khi bánh trước đi xuống khỏi mô đất làm cho đầu xe chúi xuống thì bộ nhún của bánh sau tự động hạ thấp xuống để cho thân xe luôn luôn nằm ngang với mặt đất. Như thế khi xe đi qua con đường đất lồi lõm thì thân xe luôn luôn được giữ ngang bằng với mặt đất, ít bị ngỏng đầu lên hay chúc đầu xuống.

 

 


 

 


 


 


Thông thường bộ nhún của một chiếc xe có hai phần. Phần có thể ép vào và bung ra, thí dụ như lò xo. Và phần giữ cho nhún khỏi bị rung. Nếu chỉ có lò xo thì khi đi qua mô đất, bánh xe bị nẩy lên rồi sau đó lò xo tiếp tục rung vài lần trước khi nằm im. Nhưng vậy mỗi lần xe đi qua mô đất thì xe bị rung nhiều lần gây khó chịu cho người ngồi trong xe và làm cho tay lái kém ổn định. Vì vậy người ta thêm vào bộ phận giảm rung. Bộ phận này có thể là một piston có lỗ chạy trong một ống đựng dầu. Khi bánh xe nẩy lên, piston chạy trong ống đựng dầu làm dầu chảy từ mặt này qua mặt kia của piston. Vì dầu có tính đặc sệt nên giữ piston tông lại. Như vậy nhún xe chỉ nẩy lên một lần rồi nằm im vì bị dầu giữ lại. 

Ở xe La Dalat thì bộ phận ép vào không dùng lò xo mà dùng chất khí ép trong một ống đóng kín. Còn bộ phận giữ cho nhún khỏi bị nẩy nhiều lần thì không dùng chất dầu mà dùng một chất rắn cọ sát với trục của ống nhún. Ưu điểm của hệ thống nhún dùng chất khí này là có thể điều chỉnh áp suất của chất khí trong ống làm cho ống nhún cao hay thấp. Vì thế xe La Dalat có thể làm cho ống nhún cao lên hay thấp xuống, thay đổi gầm xe cao hay thấp. Khi đi đường xóc, gồ ghề thì điều chỉnh cho gầm xe cao lên. Khi chạy với vận tốc cao trên đường bằng phẳng thì chỉnh cho gầm xe thấp xuống để xe chạy ổn định hơn.

 
Động cơ của xe cũng được làm đơn giản. Phần lớn máy xe ô tô có bốn xi lạnh thì xe La Dalat chỉ có hai xi lanh đặt đối diện nhau. Đó là loại động cơ Boxer. Kiểu động cơ Boxer có hai xi lanh đặt đối diện nhau do hãng BMW của Đức sáng chế ra. Tổng cộng hai xi lanh có lòng máy là 602 phân khối, làm ra sức mạnh 33 ngựa để xe có thể chạy đến hơn 100 km/giờ. Động cơ này được làm nguội bằng sức gió chứ không bằng bình nước để việc bảo trì được giản dị. Tránh trường hợp người sử dụng xe quên đổ nước làm cho xe bị nóng máy.

Đa dụng

Xe La Dalat được bán ra có thể chỉ với vỏ bên ngoài rất giản dị, chỉ có mui vải, hai bên không có kính quay lên quay xuống mà chỉ che bằng tấm bạt có gắn tấm nhựa trong thay cho kính hoặc với thùng xe đóng sẵn. Tùy theo nhu cầu và sở thích người mua mà chọn loại nào. Có người mua một chiếc xe với vỏ ngoài tối thiểu rồi đem đi ga ra ngoài để đóng thùng theo ý thích của mình. 

 



 

Miền Nam có khí hậu nóng quanh năm, không có mùa đông lạnh thì xe không có cửa đóng kín như các xe của các nước Tây Phương cũng không thành vấn đề. Chỉ cần che mưa, khi có mưa kéo tấm bạt xuống gài lại thì người trong xe không bị ướt. 

Đối với những người có cơ sở làm ăn thường phải đi cất hàng bằng xe hai bánh thì có một chiếc xe như xe La Dalat để chở hàng sẽ thuận tiện hơn rất nhiều.

Xe La Dalat cũng có thể được đông thùng dài hơn phía sau và kê hai hàng ghế để làm xe chở khách. 

 

 

 



Một chiếc xe như xe La Dalat với cách thiết kế giản dị, ít tốn xăng, giá không quá cao đem lại cho nhiều người phương tiện di chuyển cho gia đình. 

Nhìn về mặt hiệu quả kinh tế thì xe cũng cung cấp sức kéo cho nền kinh tế, giúp cho việc vận chuyển hàng hóa và người thuận tiện và mau lẹ hơn. Đó là một kiểu xe thực dụng.

 

















Minh Đức

2024.07.22


No comments:

Post a Comment